KAP Nasıl Hesaplanır? Yanlış Sorudan Doğru Yola: KAP’ın Etkisini Ölçmek
Bir itirafla başlayayım: “KAP nasıl hesaplanır?” sorusu, aslında bizi yanlış kapıya götürüyor. KAP (Kamuyu Aydınlatma Platformu) bir hesap ya da formül değil; şirketlerin yaptığı resmi duyuruların paylaşıldığı bir altyapı. Yani KAP’ın kendisi hesaplanmaz; KAP’taki duyuruların piyasa üzerindeki etkisi hesaplanır. Ve bunu doğru yapmak, yatırımcının elini güçlendirir. KAP’ta neyin, ne zaman, nasıl açıklandığını bilmek ilk adımdır; geri kalanı metod işidir. :contentReference[oaicite:0]{index=0}
Köken: KAP Neyi Sağlar, Neyi Sağlamaz?
KAP; finansal tablolar, özel durum açıklamaları, yönetim değişiklikleri, bölünme/satın alma gibi fiyatı etkileyebilecek tüm bilgi ve belgelerin aynı anda kamuya açıldığı resmi platformdur. Duyurular çoğu kez ekli PDF’lerle birlikte gelir; bazıları İngilizce çeviri de içerir. Yani ham veri burada doğar; analizi ise bizim işimizdir. :contentReference[oaicite:1]{index=1}
KAP’ın arka planında XBRL tabanlı etiketleme yaygınlaşıyor; bu da finansal tabloları makine-okunur kılar, karşılaştırma ve otomasyon imkanını artırır. Fakat bir kez daha altını çizelim: Platform veri sağlar, hesaplamayı siz yaparsınız. :contentReference[oaicite:2]{index=2}
Bugün: “KAP Etkisi” Nasıl Hesaplanır? (Pratik Yol Haritası)
1) Olay Etüdü (Event Study) ile Duyurunun Fiyat Etkisi
Bir birleşme, temettü, yatırım, yaptırım ya da beklenmedik bir gelişme… KAP’ta açıklanır açıklanmaz, “fiyat gerçekten tepki verdi mi?” sorusunun akademik cevabı olay etüdü ile gelir. Adımlar basit ama disiplinli olmalı:
- Olay tarihini/saatini sabitleyin: KAP duyurusunun zaman damgasını referans alın (T0). :contentReference[oaicite:3]{index=3}
- Getirileri hesaplayın: Hisse ve piyasa endeksi için günlük (veya saatlik) log-getiri:
Ri,t=ln(Pt/Pt-1). - Beklenen getiriyi modelleyin: Basit ve yaygın yaklaşım Piyasa Modeli:
E[Ri,t]=αi+βi·Rm,t(olay öncesi bir tahmin penceresinde regresyonla α, β tahmin edilir). :contentReference[oaicite:4]{index=4} - Anormal getiriyi bulun:
ARi,t=Ri,t−E[Ri,t]. Pencere boyunca toplayarak CAR (kümülatif anormal getiri) elde edin. :contentReference[oaicite:5]{index=5} - İstatistiksel anlamlılık: t-testi veya çapraz-seksiyonel yöntemlerle etkinin “gürültü”den ayırt edildiğini kontrol edin. :contentReference[oaicite:6]{index=6}
Neden işe yarar?
Olay etüdü, “KAP açıklaması olmasaydı bu fiyat hareketi olur muydu?” sorusuna nicel yanıt verir. Tekil hissede, sektör havuzunda veya tüm endekste uygulanabilir.
2) Temettü Verimi ve Nakit Akımı Etkisi
Temettü duyuruları KAP’ta netçe yer alır. Temettü Verimi basitçe şu formülle hesaplanır: Dağıtılan Nakit Temettü / Duyuru Tarihindeki Hisse Fiyatı. Etkiyi görselleştirmek için duyuru-öncesi/sonrası 5–10 günlük getiri dağılımını ve CAR’ı birlikte raporlayın. Kaynağınız KAP’taki duyurunun kendisi ve şirketin son finansallarındaki nakit akışıdır. :contentReference[oaicite:7]{index=7}
3) Bildirim Yoğunluğu ve “Sinyal/Gürültü” Skoru
Aynı şirketin son 6–12 aydaki özel durum duyurularını sayıp türlerine göre sınıflandırın (yatırım, kapasite, yönetim, dava vb.). Yoğunluk = Toplam Bildirim / Dönem (ay). Ardından fiyat/işlem hacmi oynaklığıyla (σ) birlikte izleyerek sinyal/gürültü için basit bir gösterge üretin (ör. “olay sonrası 3 günlük ort. CAR / 3 günlük σ”). Bu yaklaşım, “çok duyuru = çok bilgi mi, çok gürültü mü?” sorusunu somutlaştırır. :contentReference[oaicite:8]{index=8}
4) Finansal Oranlar: XBRL Verisiyle Hızlı Karşılaştırma
KAP’ta yayımlanan XBRL etiketli tablolar, F/K, FD/FAVÖK, Net Borç/FAVÖK, Brüt Marj gibi oranları otomatik hesaplamaya uygundur. Aynı taksonomi, şirketler arası kıyaslamayı da kolaylaştırır. Not: Dipnot ve tek seferlik etkileri mutlaka ayıklayın. :contentReference[oaicite:9]{index=9}
Yarın: KAP Verisiyle Geleceğe Bakan 3 Fikir
1) Dakika-Çözünürlüklü “Zamanlama İzi”
Duyuru saat damgaları + fiyat akışı birleştirilerek “etki gecikmesi” profilleri çıkarılabilir. Sektörler, duyuru türleri ve şirket büyüklüğüne göre karşılaştırmalı reaksiyon haritaları üretmek mümkün. Bu, mikro-yapı çalışmalarına veri sağlar. :contentReference[oaicite:10]{index=10}
2) Metin Madenciliği ile Ton Analizi
PDF ekleri ve metin gövdeleri (ör. “bekleniyor”, “olası”, “risk”, “teyit”) kelime gövdeleri üzerinden duygu/ton skorlarına dönüştürülebilir. Olay etüdü ile eşlenince, hangi ifade kalıplarının kalıcı fiyat etkisi ürettiği görülebilir. :contentReference[oaicite:11]{index=11}
3) Standartlaştırılmış Duyuru Tipolojisi
Geçmiş duyuruları tipolojilere ayırıp her sınıf için ortalama CAR profilleri oluşturmak, “benzer haberler genelde nasıl fiyatlanmış?” sorusuna veri temelli yanıt verir. Akademik literatür ve araçlar bu kurgu için hazır. :contentReference[oaicite:12]{index=12}
Beklenmedik Alanlarla Köprü: İSG’den (KAO/KSO) Piyasaya
İş sağlığı ve güvenliğinde “kaza sıklık hızı” ve “kaza ağırlık oranı” gibi metrikler, veriyi oranlayıp karşılaştırılabilir kılar. Finansal piyasada da olay etüdü ve oran analizinin yaptığı tam olarak budur: ham veriyi standardize ederek karşılaştırmayı mümkün kılmak. Formüller farklıdır ama mantık aynıdır: tanımlı olay → normal seyrin tahmini → farkın ölçümü. :contentReference[oaicite:13]{index=13}
Provokatif Sorular: Sizce Ne Ölçülmeli?
- KAP’taki “belirsiz” dil (ör. “olası”, “değerlendiriliyor”) ölçülebilir bir ton riski yaratıyor mu?
- Aynı tip duyurulara verilen tepkilerde sektör mü daha belirleyici, şirket itibarı mı?
- CAR yerine h hacim-anormal hacim (AAV) ya da oynaklık şoku metrikleri size daha çok şey anlatır mı?
Son Söz: Doğru Soru, Doğru Hesap
“KAP nasıl hesaplanır?” diye sormak yerine, “KAP duyurusu piyasayı nasıl etkiledi ve ne kadar etkiledi?” diye sorun. Yöntem belli: olay etüdü, oran analizi, metin madenciliği ve zamanlama izi. KAP verisi masanın üstüne ışığı tutar; içindeki resmi görmek ve ölçmek ise bizim işimiz. :contentReference[oaicite:14]{index=14}
::contentReference[oaicite:15]{index=15}